Centraal in dit proefschrift staat het werk van drie feministische schrijfsters uit de 18e, 19e en 20e eeuw: Belle van Zuylen, Lou Andreas-Salome en de Oostenrijkse schrijfster Ingeborg Bachmann. Uit hun filosofische geschriften destilleert Hermsen de achterliggende ideëen over vrouwelijke identiteit, liefde en de (on)mogelijke verhouding tussen de seksen.


ISBN13: 978-90-391-0559-7


Samenvatting
-----------------------------------------------------------------------------------------
'De liefde en de kunst zijn in staat om alles op zijn kop te zetten, maar waarom? Welke rol speelt de seksuele differentie hierbij en waarom betekenen de liefde en de kunst voor beide geslachten vaak niet hetzelfde? Hoe is er sinds de moderne tijd over het sekseverschil nagedachten wat betekent dit voor de rol en positie die vrouwen en mannen in de westerse samenleving innemen?

Dit ideeënonderzoek dat de historische wortels van het denken van het sekseverschil en de seksuele differentie wil blootleggen, poogt antwoorden op deze vragen te vinden met behulp van het werk van Lou Andreas-Salomé, Belle van Zuylen en Ingeborg Bachmann. Aan de hand van deze drie schrijfsters laat de auteur in een aanstekelijk betoog zien hoezeer het heersende denkklimaat bepalend kan zijn voor iemands houding ten aanzien van het sekseverschil.

Zo streed Belle van Zuylen (1740-1805) voor gelijkheid en weerde zich tegen het biologisch determinisme van Rousseau en Kant, die vrouwen elke vorm van intellectuele en seksuele vrijheid wilden ontzeggen. Lou Andreàs Salomé (1861-1937) daarentegen ontwierp in discussie met Freud en Nietzsche een nieuwe notie van vrouwelijkheid, gestoeld op een oorspronkelijk narcisme. Salomé legde de nadruk op de narcistische ervaring van de liefde en de kunst, die zij als de exploratie van een onbewust zelf en als de mogelijkheid om aan stereotiepe sekse-identiteiten te ontsnappen begreep.

In confrontatie met het denken van Heidegger en Wittgenstein zette Ingeborg Bachmann (1926-1973), ten slotte, grote vraagtekens bij de wijze waarop mannelijke en vrouwelijke identiteiten in onze samenleving gestalte krijgen. Haar werk kan als een poging gelezen worden om de "immense treurboog die van een man naar een vrouw reikt" af te breken. Op zoek naar eenzelfde narcistische ervaring als Salomé, wil Bachmann zich niet bij voorbaat vastleggen op een van de twee sekse-categorieën, maar stelt zij een immer zich opschortende en daarom nomadische vorm van narcisme voor.

Nomadisch narcisme zal ongetwijfeld nieuwe impulsen geven aan het hedendaagse debat over sekse, taal en identiteit.